بلوک پوکه‌ای، یکی از پرکاربردترین مصالح نوین در صنعت ساختمان است که ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند وزن سبک، عایق حرارتی و صوتی دارد و به همین دلیل، جایگاه ویژه‌ای در میان سازندگان و مهندسان پیدا کرده است. فرآیند تولید این بلوک‌ها، از انتخاب مواد اولیه تا عمل‌آوری نهایی، نیازمند دانش فنی دقیق و کنترل کیفی مستمر است تا محصولی استاندارد و کارآمد به دست آید. بنابراین، آشنایی با ماهیت بلوک پوکه‌ای، انواع، طرح اختلاط، معایب و عوامل مؤثر بر قیمت آن، برای خریداران و فعالان این عرصه، امری ضروری است.
بلوک پوکه ای چیست
بلوک پوکه‌ای، نوعی بلوک بتنی سبک است که در آن، به جای سنگدانه‌های معمولی مانند شن و ماسه، از دانه‌های سبک پوکه معدنی (Pumice) یا صنعتی استفاده می‌شود. پوکه معدنی، سنگی آتشفشانی است که به دلیل سرد شدن سریع گدازه‌های شیشه‌ای و خروج گازهای محبوس در آن، ساختاری متخلخل و اسفنجی پیدا کرده است. این تخلخل بالا، باعث می‌شود که چگالی پوکه، بسیار پایین باشد و در نتیجه، بلوک تولید شده از آن نیز وزن کمی خواهد داشت. این سبکی وزن، بار مرده ساختمان را به شکل چشمگیری کاهش داده و منجر به کاهش ابعاد سازه‌های باربر (ستون‌ها و فونداسیون) و مقاومت بهتر در برابر نیروهای زلزله می‌شود.
علاوه بر این، حفره‌های هوای موجود در ساختار پوکه، آن را به یک عایق حرارتی و صوتی کارآمد تبدیل کرده و به بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان نیز کمک می‌کند. سیمان به عنوان ماده چسباننده اصلی، این دانه‌های سبک را به یکدیگر متصل کرده و پس از طی فرآیند هیدراتاسیون، جسمی صلب و مقاوم به نام بلوک پوکه‌ای را تشکیل می‌دهد.
انواع بلوک پوکه ای
بلوک‌های پوکه‌ای، بر اساس معیارهای مختلفی نظیر ابعاد، تعداد جداره‌ها و کاربرد دسته‌بندی می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای گوناگون افراد در پروژه‌های ساختمانی باشند. از منظر کاربردی، این بلوک‌ها به دو دسته اصلی باربر و غیرباربر تقسیم می‌شوند. بلوک‌های باربر دارای چگالی و مقاومت فشاری بالاتری هستند و می‌توانید از آن‌ها برای ساخت دیوارهای متحمل بار استفاده کنید؛ هرچند امروزه استفاده از آن‌ها در اسکلت‌های اصلی سازه، کمتر رایج است.
دسته دوم، بلوک‌های غیرباربر هستند که بخش عمده‌ای از تولید و مصرف را به خود اختصاص داده‌اند و برای ساخت دیوارهای جداکننده داخلی (پارتیشن‌ها) و دیوارهای پیرامونی غیرسازه‌ای به کار می‌روند. این نوع بلوک‌ها، وزن بسیار کمتری دارند و در تولید آن‌ها، توجه ویژه‌ای به افزایش خواص عایق‌بندی می‌شود.
از نظر ساختار ظاهری، بلوک‌ها به انواع دوجداره، سه جداره و حتی چهارجداره، تقسیم‌بندی می‌شوند. افزایش تعداد جداره‌ها، به معنای افزایش تعداد حفره‌های داخلی بلوک است. این حفره‌ها، وزن نهایی بلوک را کاهش داده و با ایجاد لایه‌های هوای محبوس، عملکرد آن را به عنوان عایق صوتی و حرارتی، به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشند. بلوک‌های سه جداره به دلیل تعادل مناسب بین سبکی، مقاومت و خواص عایق‌بندی، محبوبیت بسیار بالایی در بازار دارند.
طرح اختلاط بلوک پوکه ای
کیفیت نهایی بلوک پوکه‌ای، ارتباط مستقیمی با طرح اختلاط (Mix Design) آن دارد. طرح اختلاط، به معنای تعیین نسبت دقیق اجزای تشکیل‌دهنده، مانند پوکه معدنی، سیمان، آب و در برخی موارد، ماسه یا افزودنی‌های دیگر است. هدف از ارائه یک طرح اختلاط بهینه، دستیابی به بهترین تعادل بین وزن سبک، مقاومت فشاری مطلوب و حداقل جذب آب است. پوکه معدنی مورد استفاده، باید از نظر دانه‌بندی نیز استاندارد باشد. در نتیجه، معمولاً از ترکیبی از دانه‌های ریز (0-4 میلی‌متر)، متوسط (4-8 میلی‌متر) و درشت (8-12 میلی‌متر) استفاده می‌شود تا فضاهای خالی بین دانه‌ها به خوبی پر شده و ساختاری متراکم‌تر ایجاد گردد.
مقدار سیمان در این مخلوط، نقش تعیین کننده‌ای در مقاومت فشاری بلوک دارد. افزایش سیمان، مقاومت را بالا می‌برد، اما وزن مخصوص و هزینه نهایی را افزایش می‌دهد. نسبت آب به سیمان (W/C) نیز پارامتر بسیار مهمی است. آب کم، باعث عدم واکنش کامل سیمان (هیدراتاسیون ناقص) و ایجاد بلوکی پوک و ضعیف می‌شود. آب زیاد نیز مقاومت نهایی را کاهش داده و ممکن است باعث جداشدگی اجزا شود.
در یک طرح اختلاط متداول برای بلوک‌های غیرباربر، معمولاً از 200 تا 250 کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب مخلوط استفاده می‌شود. این نسبت‌ها توسط آزمایشگاه‌های معتبر و با توجه به کیفیت مواد اولیه موجود، تعیین می‌شوند تا محصول نهایی مطابق با الزامات استانداردهای ملی ساختمان باشد.
معایب بلوک پوکه ای
بلوک پوکه‌ای، با وجود مزایای فراوان، محدودیت‌ها و معایبی نیز دارد که باید پیش از انتخاب و استفاده، مورد توجه قرار گیرند. یکی از اصلی‌ترین معایب این بلوک‌ها، مقاومت فشاری پایین‌تر آن‌ها در مقایسه با بلوک‌های سیمانی سنگین یا آجر است. این ویژگی، باعث محدودیت استفاده از آن‌ها برای دیوارهای باربر در سازه‌های مرتفع می‌شود. تردی و شکنندگی بیشتر این بلوک‌ها نیز از جمله نقاط ضعف آن‌ها به شمار می‌رود. این خاصیت، باعث می‌شود که بلوک‌ها در هنگام حمل و نقل و اجرا، پرت و شکستگی بیشتری داشته باشند. بنابراین، این بلوک‌ها در زمان دیوارچینی نیز به دقت بالاتری نیاز دارند.
بلوک پوکه‌ای به دلیل ساختار متخلخل خود، جذب آب نسبتاً بالایی دارد. جذب بالای آب در مراحل اولیه، به چسبندگی بهتر ملات کمک می‌کند، اما اگر بلوک‌ها قبل از اجرا به خوبی زنجاب (خیس) نشوند، آب ملات را به سرعت جذب کرده و از گیرش مناسب آن جلوگیری می‌کنند. همچنین، این ویژگی می‌تواند در مناطق مرطوب و در صورت عدم اجرای صحیح لایه نما، زمینه را برای نفوذ رطوبت به داخل ساختمان فراهم کند. در نهایت، اجرای تأسیسات برقی و مکانیکی و شیارزنی روی این دیوارها نیز نیازمند دقت بیشتری است، زیرا به دلیل بافت تردتر بلوک‌های پوکه‌ای، احتمال آسیب و شکستگی در حین کار وجود دارد.
عوامل تاثیر گذار در قیمت بلوک پوکه ای
قیمت بلوک پوکه‌ای، تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل قرار دارد که شناخت آن‌ها به درک بهتر نوسانات بازار کمک می‌کند. اولین و مهم‌ترین عامل، کیفیت و نوع پوکه معدنی است. پوکه‌های استخراج شده از معادن مختلف (مانند معادن قروه یا تبریز)، از نظر وزن مخصوص و تخلخل، متفاوت هستند. پوکه‌های سبک‌تر و باکیفیت‌تر، بلوک‌های مرغوب‌تری تولید می‌کنند و قیمت بالاتری دارند.
همچنین قیمت سیمان به عنوان جزء اصلی چسباننده، تأثیر مستقیمی بر هزینه تولید دارد و هرگونه نوسان در بازار سیمان، بلافاصله بر قیمت بلوک تاثیر می‌گذارد. فناوری و تجهیزات خط تولید نیز عامل بسیار مهمی است. کارخانه‌های معتبری مانند افراز بتن سرمد که از دستگاه‌های پیشرفته و اتوماتیک استفاده می‌کنند، محصولی با ابعاد دقیق‌تر و کیفیت یکنواخت‌تر تولید می‌کنند که عمدتا قیمت متفاوتی نسبت به کارگاه‌های سنتی دارد.
علاوه بر این، به دلیل حجم بالای بلوک‌ها و فاصله معدن تا کارخانه و سپس تا محل پروژه، هزینه‌های حمل و نقل نیز بخش قابل توجهی از قیمت نهایی را تشکیل می‌دهند. در کنار این موارد، ابعاد و تعداد جداره‌های بلوک نیز نباید نادیده گرفته شود. بلوک‌های بزرگ‌تر و با جداره‌های بیشتر، معمولا قیمت بالاتری دارند.
در نهایت، بلوک‌های پوکه‌ای به دلیل وزن پایین و خاصیت عایق صوتی و حرارتی خود، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید انواع دستگاه بلوک زنی، می‌توانید به سایت مجموعه افزاز بتن سرمد مراجعه کنید.
دیجیتال 
