تنظیم ویبره دستگاه بلوک‌زنی یکی از موضوعات مهم و تخصصی در صنعت ساخت‌وساز است که کیفیت نهایی بلوک‌های بتنی را تعیین می‌کند. زمانی که این فرایند به‌درستی انجام نشود، بلوک‌ها از استحکام کافی برخوردار نخواهند بود و در نتیجه هزینه‌ها و مشکلات افزایش می‌یابد. در این مقاله، تمامی جنبه‌های مرتبط با این موضوع به‌صورت علمی و کاربردی بررسی می‌شود.
نقش ویبره در تولید بلوک‌های استاندارد
ویبره مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در دستیابی به بلوک‌های بتنی باکیفیت است و باید آن را یک فرایند دقیق و علمی دانست، نه صرفاً یک مرحله ساده از تولید. زمانی که دستگاه به‌درستی تنظیم شود، لرزش‌ها باعث توزیع یکنواخت اجزای بتن در قالب شده و هوای اضافی از مخلوط خارج می‌شود. این موضوع تراکم بتن را افزایش داده و مقاومت فشاری بلوک را به شکل محسوسی بالا می‌برد.
علاوه بر این، سطح بلوک‌ها صاف‌تر و گوشه‌ها بدون حفره یا شکستگی تولید خواهند شد که برای پروژه‌های ساختمانی اهمیت زیادی دارد. در مقابل، کم بودن لرزش باعث باقی‌ماندن حباب‌های هوا و ایجاد حفره می‌شود، همچنین استفاده بیش از حد از ویبره نیز منجر به جدایش دانه‌ها و کاهش چسبندگی مصالح خواهد شد. کارخانه‌های حرفه‌ای و شرکت‌های بزرگ، امروزه از سیستم‌های کنترل دیجیتال و حسگرهای دقیق برای تنظیم شدت و مدت ویبره بهره می‌گیرند تا هر بلوک در شرایط ایده‌آل ساخته شود.
ویبره در دستگاه بلوک‌زنی چیست؟
ویبره در دستگاه بلوک‌زنی به فرایندی گفته می‌شود که طی آن لرزش‌های کنترل‌شده به قالب‌های پر از بتن منتقل می‌شود تا تراکم و یکپارچگی بتن افزایش یابد. این لرزش‌ها توسط موتورهای مکانیکی یا سیستم‌های هیدرولیکی تولید شده و با دقت به بدنه قالب اعمال می‌شوند. عملکرد صحیح ویبره باعث می‌شود دانه‌های شن، ماسه و سیمان به‌صورت یکنواخت توزیع شوند و حباب‌های هوا از بین بروند، در نتیجه بلوک‌های بتنی مقاوم‌تر و با سطحی صاف‌تر ساخته خواهند شد.
اهمیت تنظیم ویبره دستگاه بلوک‌زنی در تولید بلوک‌های استاندارد بسیار زیاد است؛ زیرا هرگونه خطا در شدت یا مدت ویبره می‌تواند به کاهش استحکام یا ایجاد ترک و حفره منجر شود. بتن‌های سبک معمولاً به لرزش کمتر نیاز دارند؛ اما بتن‌های سنگین برای رسیدن به تراکم کافی، زمان و شدت بیشتری را می‌طلبند؛ بنابراین انتخاب صحیح پارامترهای ویبره یکی از مهم‌ترین وظایف اپراتورهای دستگاه‌های بلوک‌زنی محسوب می‌شود.
انواع ویبره در دستگاه‌های بلوک‌زن
در دستگاه‌های بلوک‌زنی انواع مختلفی از ویبره وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این سیستم‌ها به انتخاب بهترین روش کمک می‌کند.
- ویبره مکانیکی
ویبره مکانیکی یکی از رایج‌ترین سیستم‌ها در دستگاه‌های بلوک‌زن است. این روش از موتورهای مکانیکی و وزنه‌های نامتعادل برای ایجاد لرزش استفاده می‌کند. سادگی طراحی و هزینه پایین‌تر از مزایای مهم آن است و برای کارگاه‌های کوچک یا تولیدات متوسط گزینه خوبی محسوب می‌شود. با این حال، لرزش‌های یکنواخت‌تری نسبت به دیگر سیستم‌ها ندارد و نیازمند بازبینی و تعویض دوره‌ای یاتاقان‌ها و قطعات فرسوده است. در صورت عدم نگهداری مناسب، احتمال بروز صدا و لرزش‌های نامطلوب وجود دارد.
- ویبره الکترومغناطیسی
این نوع ویبره با استفاده از نیروی مغناطیسی و جریان برق، لرزش‌هایی بسیار دقیق و قابل کنترل تولید می‌کند. مزیت اصلی آن، امکان تنظیم سریع دامنه و فرکانس لرزش برای انواع مختلف بتن است. همین ویژگی باعث شده در تولید بلوک‌های خاص یا پروژه‌های حساس که نیاز به تراکم بالا و کیفیت سطح عالی دارند، بسیار کاربردی باشد. هرچند هزینه اولیه و نگهداری آن بیشتر از نوع مکانیکی است، اما دقت بالا و عملکرد یکنواخت، ارزش این سرمایه‌گذاری را توجیه می‌کند.
- ویبره هیدرولیکی
ویبره‌های هیدرولیکی از فشار روغن و سیستم‌های هیدرولیک برای ایجاد لرزش استفاده می‌کنند و به دلیل قدرت بالا، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های بزرگ و تولید انبوه هستند. این سیستم‌ها توانایی تحمل بارهای سنگین و قالب‌های بزرگ را دارند و لرزش قوی و عمیق‌تری نسبت به سایر روش‌ها ایجاد می‌کنند، اما نیاز به نگهداری تخصصی و هزینه بالاتر از نقاط ضعف این روش است. در صورتی که اپراتور آموزش کافی نداشته باشد، احتمال خرابی و توقف تولید بیشتر است.
آموزش مرحله‌به‌مرحله تنظیم ویبره
تنظیم ویبره دستگاه بلوک‌زنی نیاز به رعایت اصول روشن و کنترل دقیق دارد. در ادامه هر گام با نکته‌های کاربردی توضیح داده شده است.
- بررسی وضعیت دستگاه: پیش از هر چیز دستگاه را خاموش و قفل کنید. پیچ‌ها و اتصالات را آچارکشی کرده، لقی یاتاقان‌ها را بسنجید، لرزه‌گیرها را ببینید و از نبود ترک در بدنه مطمئن شوید. کابل‌ها، دوشاخه و کنتاکتور را برای داغی یا تغییر رنگ چک کنید. در سیستم‌های هیدرولیک، سطح روغن و نشتی‌های ریز را کنترل نمایید تا لرزش پایدار بماند.
- انتخاب شدت مناسب ویبره: شدت با دو مؤلفه شناخته می‌شود؛ فرکانس و دامنه. برای ملات خشک، دامنه کمی بالاتر و فرکانس متوسط تا بالا کارساز است. برای طرح‌های نرم‌تر، دامنه کمتر اما فرکانس بالاتر جواب می‌دهد. با تنظیم زاویه وزنه‌های نامتعادل روی موتور، دامنه را کم و زیاد کنید و شدت را با وزن قالب و نوع بتن هماهنگ نمایید.
- تنظیم زمان ویبره: از بازه‌های کوتاه شروع کنید و به شکل مرحله‌ای بازه را افزایش دهید تا به حد تراکم مطلوب برسید. زمان طولانی باعث آب‌انداختگی و جدایش می‌شود؛ زمان کوتاه، حفره و تخلخل می‌گذارد. نشانگرهای درست بودن زمان، کاهش صدای حباب، سطح یکنواخت و نبود رگه‌های آبی روی جداره قالب است.
- کنترل یکنواختی لرزش: هم‌زمانی موتورهای ویبره را چک نمایید؛ در آرایش دو موتوره، خلاف گرد بودن برای حذف گشتاور اضافی مهم است. تراز بودن میز و صافی بستر زیر دستگاه را بسنجید تا انرژی به طور یکنواخت به همه حفره‌های قالب برسد. اگر گوشه‌ها کم‌تراکم هستند، توزیع بتن و جای‌گیری قالب را بازبینی کنید.
- آزمایش عملی: چند بلوک نمونه بسازید و وزن، ظاهر، تراکم سطح، جذب آب و گوشه‌ها را بررسی کنید. شکست نمونه با ضربه سبک یا ایجاد حفره پس از برون‌آوری، علامت تنظیم نادرست است. نتایج را ثبت نمایید تا برای دفعات بعدی، شدت و زمان به شکل تکرارپذیر اعمال شود.
خطاهای رایج در تنظیم ویبره
بی‌دقتی در تنظیم ویبره می‌تواند کیفیت بلوک‌های بتنی را کاهش دهد و حتی باعث توقف تولید شود. در ادامه مهم‌ترین خطاها را مرور می‌کنیم.
- استفاده از شدت بیش از حد: لرزش خیلی زیاد باعث جدا شدن مواد و ایجاد حباب‌های بزرگ در بلوک می‌شود. این موضوع استحکام و ظاهر بلوک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
- لرزش ناکافی: شدت کم ویبره باعث باقی ماندن حفره‌های هوا و تخلخل در بلوک خواهد شد. نتیجه، بلوکی ضعیف و ناهموار است.
- فرسودگی قطعات لرزشی: یاتاقان‌ها و موتورهای فرسوده لرزش یکنواخت ایجاد نمی‌کنند و کیفیت بلوک را پایین می‌آورند. تعویض به‌موقع این قطعات ضروری است.
- عدم تنظیم صحیح موتورها و سرویس‌های دوره‌ای: هماهنگ نبودن موتورها باعث لرزش نامتعادل می‌شود و عملکرد دستگاه را مختل می‌کند. سرویس‌های منظم مانع این مشکل خواهد شد.
جدول زمان و شدت پیشنهادی برای ویبره انواع بتن
این جدول راهنمای خوبی برای انتخاب پارامترهای مناسب ویبره است و می‌تواند در کاهش خطا مؤثر باشد.
|
نوع بتن |
شدت ویبره (درصد توان موتور) |
زمان پیشنهادی (ثانیه) |
|
بتن سبک |
40 تا 50 |
10 تا 15 |
|
بتن معمولی |
60 تا 70 |
15 تا 20 |
|
بتن سنگین |
80 تا 90 |
20 تا 30 |
|
بتن با افزودنی خاص |
50 تا 60 |
12 تا 18 |
سخن آخر
تنظیم ویبره دستگاه بلوک‌زنی نیازمند دقت، تجربه و دانش کافی است. رعایت اصول و استفاده از تجهیزات سالم، تضمین‌کننده کیفیت بالای محصولات است. اگر به دنبال راهکارهای تخصصی، خدمات حرفه‌ای و خرید دستگاه‌های باکیفیت در این حوزه هستید، شرکت دانش‌بنیان افراز بتن سرمد با تیم متخصص آماده ارائه مشاوره و خدمات پیشرفته است. همین امروز اقدام کنید و کیفیت تولید خود را ارتقا دهید.
دیجیتال 
