بتن ریزی ستون یکی از مهم ترین مراحل در اجرای سازه های بتنی است. ستون ها باعث انتقال بارهای وارده از سقف، دیوارها و سایر اعضای سازه به فنداسیون می شوند. ازاین رو هرگونه سهل انگاری در اجرای آن ها می تواند منجر به کاهش ایمنی و پایداری کل سازه شود. به همین دلیل اطلاع از روش های بتن ریزی و مراحل و نکات کلیدی آن، برای پیمانکاران، مهندسان عمران و کارفرمایان بسیار حائز اهمیت است.
در ادامه صفر تا صد بتن ریزی ستون، از روش های دستی تا اجرای دو مرحله ای، را مورد بررسی قرار می دهیم. پیشنهاد می کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
بتن ریزی ستون با دست
در پروژه های کوچک و یا در مناطقی که امکان دسترسی به تجهیزات مکانیزه همانند پمپ بتن وجود ندارد، فرایند بتن ریزی ستون با دست انجام می شود. این روش خیلی ساده است؛ اما به دقت بالایی در اجرا نیاز دارد، زیرا بی دقتی در اجرای آن موجب ایجاد حفره هوا و ضعف در اتصال با میلگردها می شود.
در این روش بعد از آماده سازی قالب و آرماتوربندی ستون، بتن در میکسر دستی آماده شده و توسط فرغون، سطل یا دست به محل قالب می رود. فاصله ریختن بتن نباید بیش از 1.5 متر باشد، زیرا موجب جدا شدن سنگ دانه ها از ملات می گردد.
برای تراکم مناسب از ویبراتور برقی یا مکانیکی استفاده می شود. همچنین در صورت عدم وجود ویبراتور، استفاده از چکش دستی یا ضربه زدن به قالب نیز می تواند تراکم مناسبی را ایجاد کند، اما هرگز جایگزین ویبره استاندارد نیست. از این روش بیشتر برای سازه های ساده، دیوارهای حائل کوچک یا ستون های باغ ویلاها استفاده می کنند.
مراحل بتن ریزی ستون 5 متری
برای اجرای ستون هایی با ارتفاع 5 متر، مراحل اجرای بتن ریزی باید با دقت و رعایت اصول فنی انجام شود. این مراحل به شرح زیر هستند:
- قالب بندی دقیق و شاقول
پیش از شروع بتن ریزی باید از قائم بودن قالب ها اطمینان حاصل کرد. ازاین رو استفاده از قالب فلزی، تنظیم شمع ها، پشت بند و اتصالات قالب بسیار حائز اهمیت است.
- آرماتوربندی بر اساس نقشه سازه
باید از مکان و موقعیت مناسب میلگردهای طولی، خاموت ها و وصله ها مطمئن شد؛ لذا بستن خاموت ها با فواصل مشخص و استفاده از اسپیسرها برای ایجاد کاور بتن ضروری است.
- ساخت بتن مطابق طرح اختلاط
بتن مصرفی باید اسلامپ مناسبی، حدود 10 الی 15 سانتی متر، مقاومت کافی و مواد افزودنی مثل روان کننده یا زود گیرکننده داشته باشد.
- ریختن لایه به لایه بتن
بتن باید به صورت لایه ای (حداکثر 50 سانتی متر) ریخته شود و هر لایه با ویبره تراکم پیدا کند.
- ویبره اصولی
فرایند ویبره باید با دقت انجام شود. به عبارتی نه بیش از حد باشد که موجب جداشدگی سنگ دانه شود و نه کمتر از حد باشد که باعث ایجاد تخلخل گردد.
- عمل آوری
پس از گیرش اولیه بتن، باید عمل آوری با آب پاشی، گونی مرطوب یا مواد کیورینگ به مدت حداقل 7 روز انجام شود.
بهترین محل قطع بتن ریزی ستون
در شرایطی که امکان بتن ریزی کامل ستون طی یک مرحله وجود نداشته باشد (به دلیل تأخیر در تأمین بتن یا محدودیت اجرایی)، باید بتن را در محل مناسبی قطع کرد. بهترین محل برای قطع بتن در ستون ها در فاصله 20 تا 30 سانتی متر پایین تر از محل اتصال تیر به ستون است.
در محل اتصال تیر به ستون تنش های بسیاری وجود دارد و وجود درز سرد می تواند موجب کاهش مقاومت اتصال شود. از طرفی قطع بتن در پایین محل اتصال امکان اجرای وصله مناسب و ویبره دقیق تر را فراهم می کند. همچنین پیش از ادامه بتن ریزی باید سطح بتن قبلی زبر شود و بعد کاملاً مرطوب گردد. در نهایت با دوغاب سیمان پوشانده شود تا میان لایه ها اتصال خوبی برقرار شود.
بتن ریزی ستون با پمپ زمینی
در پروژه های متوسط تا بزرگ، به منظور تسریع عملیات و افزایش کیفیت، بتن ریزی ستون ها از طریق پمپ بتن انجام می شود. پمپ زمینی یا پمپ لوله ای به کامیون میکسر متصل می شود و بتن از طریق لوله ها به محل قالب ستون انتقال پیدا می کند. این روش مزیت هایی دارد که از جمله آن ها می توان به انتقال سریع بتن بدون جداشدگی مصالح، امکان بتن ریزی در محل هایی با دسترسی سخت و افزایش سرعت اجرا و کاهش نیاز به نیروی انسانی اشاره کرد. لازم به ذکر است که در اجرای این روش باید به نکات زیر توجه کرد:
- انتهای خروجی پمپ باید به قیف یا شلنگ ترمی مجهز باشد تا مانع از ریزش آزاد و جداشدگی بتن شود.
- در طی پروسه بتن ریزی با پمپ، باید حتماً اپراتور پمپ و ناظر پروژه حضور داشته باشند.
- تمیزکاری لوله ها بعد از اتمام کار برای جلوگیری از خشک شدن بتن در لوله ها الزامی است.
بتن ریزی ستون با خلاطه
در پروژه های روستایی، ویلاها یا ساختمان هایی با مقیاس کوچک، معمولاً از خلاطه (میکسر کوچک بنزینی یا دیزلی) برای تولید بتن استفاده می کنند. خلاطه با چرخش پره های داخلی خود، سیمان، شن، ماسه و آب را با نسبت های مشخصی مخلوط می کند و به این صورت بتن تولید می شود. بعد از آماده سازی بتن، آن را با فرغون، بالابر یا سطل به محل ستون انتقال می دهند.
این روش مزیت های خاصی دارد که از جمله آن ها می توان به کنترل بهتر مواد اولیه، هزینه کمتر نسبت به خرید بتن آماده، مناسب برای حجم پایین بتن و... اشاره کرد. لازم به ذکر است که در اجرای این روش باید به نسبت آب به سیمان، مدت زمان میکس (حداقل 3 تا 5 دقیقه) و هماهنگی در پروژه های چند خلاطه ای توجه کرد تا وقفه در بتن ریزی ایجاد نشود.
بتن ریزی ستون با ارتفاع زیاد
در ستون هایی که ارتفاع بیش از 4 متر دارند، اجرای بتن ریزی با چالش های خاصی همراه است. یکی از اصلی ترین مشکلات در این زمینه جداشدگی دانه ها و تشکیل لایه های ضعیف در اثر ریزش بتن از ارتفاع زیاد است. در چنین شرایطی از روش ها و تجهیزات زیر استفاده می کنند:
- استفاده از قیف بتن ریزی (هاپر)
قیف موجب هدایت یکنواخت بتن شده و مانع از پاشیدگی و افت ناگهانی آن می شود.
- لوله ترمی
لوله ای انعطاف پذیر است که باعث هدایت بتن به عمق قالب می شود و از سقوط آزاد جلوگیری می کند.
- استفاده از بتن خودتراکم (SCC)
در شرایطی که ویبره مشکل است، این بتن به خودی خود متراکم می شود و در قالب پخش می گردد.
- لایه به لایه ریختن بتن
ریختن بتن در لایه های 30 تا 50 سانتی متری و ویبره در هر لایه مانع از ایجاد لایه های ناپیوسته می شود.
علاوه بر این، قالب هایی با استحکام مناسب، افزودنی های کندگیرکننده و کنترل دمای بتن در فصول گرم نیز تأثیر بسزایی در کیفیت نهایی بتن ریزی دارد.
مراحل بتن ریزی ستون در دو مرحله
در بعضی از پروژه ها، به دلایل اجرایی یا برنامه ریزی، ممکن است بتن ریزی ستون طی یک مرحله انجام نشود. این مسئله در پروژههایی که بتن دیر تحویل داده می شود یا شرایط آب وهوایی اجازه ادامه کار را نمی دهد، رایج است. ازاین رو بتن ریزی ستون در دو مرحله انجام می شود. این مراحل به شرح زیر هستند:
- انتخاب محل مناسب برای قطع بتن
ترجیحاً 20 تا 30 سانتی متر پایین تر از محل اتصال تیرها باشد.
- آماده سازی سطح بتن
سطح بتن مرحله اول باید زبر شود، از ذرات سست پاک سازی گردد و بعد با آب مرطوب شود.
- اعمال دوغاب سیمان
برای بهبود چسبندگی لایه دوم به لایه اول، یک لایه دوغاب سیمانی روی بتن قدیمی اجرا شود.
- ادامه بتن ریزی
بتن ریزی در مرحله دوم باید بدون تأخیر زیاد انجام شود و با ویبره مناسب همراه باشد. لازم به ذکر است که اجرای صحیح این مرحله باعث می شود که درز اجرایی به عنوان نقطه ضعف در سازه عمل نکند.
سخن پایانی
بتن ریزی ستون یکی از مراحل حیاتی در ساخت سازه های بتنی است که تأثیر بسزایی بر پایداری و طول عمر ساختمان دارد. رعایت نکات اجرایی در هر یک از روش های بتن ریزی، تضمین کننده کیفیت نهایی سازه است. همچنین انتخاب محل مناسب برای قطع بتن، ویبره اصولی و مراقبت های بعد از بتن ریزی، عوامل مهمی برای جلوگیری از ضعف های سازه ای محسوب می شوند.
استفاده از نیروهای متخصص، نظارت دقیق مهندسی و استفاده از تجهیزات مناسب در تمامی مراحل، مهم ترین اصل در تضمین ایمنی سازه است. دقت داشته باشید که هر اشتباه کوچک در اجرای ستون ها، می تواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد کل ساختمان داشته باشد. برای خرید بهترین مصالح و ابزارهای بتن ریزی فونداسیون با کارشناسان ما در افراز بتن سرمد در تماس باشید.
دیجیتال 
